Celiakia, Hashimoto, cukrzyca typu I. Choroby, które lubią występować obok siebie
Choroby autoimmunologiczne bardzo lubią występować obok siebie. Osoba z chorobą Hashimoto, cukrzycą typu I lub reumatoidalnym zapaleniem stawów, może więc jednocześnie chorować również na celiakię – przewlekłą, autoimmunologiczną chorobą zapalną układu pokarmowego.
Choroba autoimmunologiczna – czyli jaka? Czyli taka, w której układ odpornościowy zamiast chronić organizm przed wnikaniem wirusów, bakterii i innych patogenów, atakuje własne tkanki. W celiakii są to kosmki jelitowe, w cukrzycy typu I komórki trzustki. W chorobie Hashimoto niszczonym organem jest tarczyca, a w reumatoidalnym zapaleniu stawów – stawy. W jaki sposób celiakia wpływa na inne choroby o podłożu autoimmunologicznym?
Celiakia – utrudnia wchłanianie leków stosowanych w leczeniu innych schorzeń autoimmunologicznych
W jaki sposób to robi? Wyniszczając kosmki jelitowe w jelicie cienkim, które odpowiadają za wchłanianie składników odżywczych z pokarmu i substancji zawartych w lekach. W następstwie rozwoju choroby dochodzi więc do niedoborów pokarmowych, a leczenie schorzenia współwystępującego z celiakią nie daje efektu. Czym charakteryzuje się każda z wymienionych chorób i jak często współwystępują one z celiakią?
Reumatoidalne zapalenie stawów – choroba, która postępuje
Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest schorzeniem tkanki łącznej o przewlekłym charakterze. Rozwija się w następstwie stanu zapalnego w stawach – najczęściej stawów rąk, nadgarstków, stóp, stawów kolanowych oraz śródręcza. Choroba prowadzi do ich wyniszczenia, znacznie pogarsza też ruchomość stawu. Charakterystyczna dla RZS jest też obecność guzków reumatoidalnych oraz stanu podgorączkowego. Choroba ta aż 3-krotnie częściej dotyka kobiet niż mężczyzn. Osoby dotknięte RZS są również obarczone większym ryzykiem zapadnięcia na celiakię.
Choroba Hashimoto – choroba przez, którą ciągle jest nam zimno
Przewlekłe uczucie zimna nie będzie jednak jednym objawem tej choroby. Może towarzyszyć jej zmęczenie, suchość skóry, obrzęki twarzy, wzrost wagi, zaparcia, bóle mięśni czy pogorszenie nastroju. Wszystkie te dolegliwości mają związek ze stanem zapalnym i niedoczynnością tarczycy, które stanowią istotę choroby Hashimoto. Badania wykazują, że osoby z chorobą Hashimoto aż 10-krotnie częściej chorują również na celiakię.
Cukrzyca typu I – dotyka najczęściej dzieci i ludzi w młodym wieku
W cukrzycy typu I komórki trzustki nie wytwarzają insuliny – hormonu, który obniża poziom glukozy we krwi. Chory musi więc dostarczać ją sobie z zewnątrz, najczęściej w postaci podskórnych zastrzyków, podawanych w tzw. penie. Objawy mogące sugerować cukrzycę to m.in senność, częste oddawanie moczu, nadmierne pragnienie, suchość skóry czy chudnięcie. U ok. 15% chorych na cukrzycę typu I może być obecna również celiakia.
Choroby autoimmunologiczne – jak się dowiedzieć, czy towarzyszy im celiakia?
Z uwagi na to, że choroba Hashimoto, RZS i cukrzyca typu I wiąże się z większym ryzykiem wystąpienia celiakii, Europejskie Towarzystwo Pediatrii Gastroenterologii Hepatologii i Żywienia (ESPGHAN) zaleca, aby osoby z tymi schorzeniami przebadały się również pod kątem trwałej nietolerancji glutenu – celiakii. Zwłaszcza jeśli leczenie tych chorób do niej pory nie przynosiło efektu. Oprócz mutacji genetycznych typowych dla celiakii, czyli HLA-DQ2 i DQ8, powinno ono uwzględniać również analizę genu HLA-DR4. Żeby zrobić badanie wystarczy zgłosić się do laboratorium genetycznego, które je wykonuje. Jeśli wykaże obecność ww. genów, pacjent poddawany jest dalszym badaniom, które potwierdzają diagnozę.
Dieta bezglutenowa – pomocna w leczeniu celiakii i innych chorób autoimmunologicznych
W przebiegu celiakii śluzówka jelita uszkadza się po spożyciu glutenu – białka znajdującego się w ziarnach pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa. Z uwagi na swoją szkodliwość chory powinien więc wykluczyć wszystkie produkty, które zawierają już śladowe ilości tych zbóż. Choć dieta bezglutenowa jest dietą wymagającą dużej dyscypliny, to pozwala przywrócić jelitom zdolność do wchłaniania – składników pokarmowych, jak i leków stosowanych w leczeniu innych chorób autoimmunologicznych. Jeśli więc np. osoba z reumatoidalnym zapaleniem stawów dodatkowo ma jeszcze celiakię, to przejście na dietę bezglutenową może pomóc jej złagodzić objawy RZS. Poprawę stanu zdrowia odczuje również osoba chorująca na Hashimoto czy cukrzycę typu I.
Artykuł powstał we współpracy z portalem www.badaniaprenatalne.pl