Atopowe Zapalenie Skóry, czyli AZS

Uważane jest za chorobę o podłożu genetycznym, choć nasilają ją czynniki środowiska zewnętrznego. AZS jest jednak na tyle nieprzewidywalne, że może ujawnić się dopiero w trzecim pokoleniu. Jednym z objawów jest rybia łuska.

AZS to przewlekła choroba zapalna dotycząca naskórka i skóry właściwej, najczęściej diagnozowana u niemowląt. Bywa, że choroba po kilku latach ustępuje, czasami przechodzi w inny rodzaj alergii, ale zdarza się też, że trwa przez całe życie – na przemian z okresami uśpienia i nasilenia dolegliwości.

OBJAWY:
Na początku AZS można zaobserwować u maleństwa rumieniowe plamy, które mogą być zarówno pojedyncze, jak i zlewać się w większe powierzchnie. Skóra jest bardzo sucha i skłonna do podrażnień. W starszym wieku zmiany lokalizują się w zgięciach stawów łokciowych, kolanowych i na dłoniach. U młodzieży wysypka może obejmować dużą powierzchnię skóry, a zmiany są niemal identyczne po obu stronach ciała. Swędzą i wywołują odruch drapania, a to może wywoływać nasilanie reakcji immunologicznych oraz doprowadzać do przenikania przez skórę drobnoustrojów. Kiedy dochodzi do zakażenia, nasilają się kolejne stany zapalne.

Typowe objawy atopowego zapalenia skóry:

– sączące się blizny

– sucha, łuszcząca się skóra na całym ciele lub jej fragmentach, np. łokciach, kolanach, twarzy

– zmiany barwiące skórę

– zaczerwienienie skóry

– swędząca wysypka

– rybia łuska

– natychmiastowe reakcje skórne

– skłonność do nawrotowych zakażeń skórnych

– zapalenie czerwieni warg

– nawrotowe zapalenie spojówek

– rumień twarzy

– akcentacja mieszków włosowych

PIELĘGNACJA I PROFILAKTYKA:

AZS wymusza na chorych specjalny tryb życia. W przypadku AZS, na co dzień konieczna jest odpowiednia pielęgnacja skóry – nawilżanie całej powierzchni ciała specjalnymi preparatami aptecznymi. Zachwiany poziom nawilżenia skóry, nieprawidłowa praca gruczołów łojowych powodują bowiem odwodnienie skóry i zwiększają jej podatność na wpływ niekorzystnych warunków atmosferycznych.

1. W procesie leczenie AZS szczególnie ważne są kąpiele. Osoby z atopowym zapaleniem skóry powinny ograniczyć się do 2-3 kąpieli w tygodniu. Kąpiel musi przebiegać w odpowiednich warunkach i w najmniej podrażniający sposób (należy unikać długich gorących kąpieli, a optymalna temperatura wody to ta, która jest zbliżona do temperatury ciała).

2. Po kąpieli ciało trzeba delikatnie osuszyć, przykładając do skóry ręcznik, i od razu nałożyć preparat natłuszczający. Tutaj pomocne jest natłuszczanie skóry emolientem – preparatem, który pomaga wytwarzać na skórze film lipidowy zabezpieczający ja przed nadmierną utratą wody i wzmacniający barierę lipidową. Emolientów w postaci żelu, emulsji lub oliwki warto używać również do mycia. Wmasowanie preparatu tuż po kąpieli przywraca nawilżenie skóry i hamuje parowanie wody, zwiększając szybkość gojenia i chroniąc przed dalszym przesuszeniem i podrażnieniem. Kosmetyków tych należy używać kilka razy w ciągu dnia.

3. Aby nawilżać skórę, a dziecku pomóc zminimalizować odruch drapania warto zastosować odpowiednią dla alergików skórnych dietę. Warto wprowadzić do diety ryby morskie (np. śledź, halibut), nasiona dyni i słonecznika, olej z wiesiołka i oliwę, bowiem zawierają nienasycone kwasy tłuszczowe, które wspomagają nawilżanie skóry od wewnątrz. Wskazane jest natomiast unikanie alergenów, do których wlicza się jaja, orzechy ziemne, mleko, pszenicę oraz produkty sojowe.

4. Świąd i suchość skóry nasilają się w godzinach wieczornych i w nocy, co zaburza sen i obniża jakość życia chorego. Duże znaczenie ma zatem kontrolowanie świerzbienia oraz drapania skóry. Żeby podrażnienie skóry przy drapaniu było jak najmniejsze, dobrze jest krótko obcinać paznokcie, a małym dzieciom warto na noc ubierać specjalne rękawiczki chroniące. Można także stosować specjalne preparaty łagodzące na swędzące miejsca. W ciągu dnia można stosować na skórę chłodne okłady, które zapewnią skórze ulgę.

5. Należy też uważać, by nie doszło do przegrzania organizmu. Odzież musi spełniać pewne kryteria: być przewiewna, najlepiej z bawełny, w jasnych kolorach (barwniki do farbowania tkanin też mogą uczulać). Ubrania trzeba prać w hipoalergicznym proszku bez detergentów, dokładnie płukać i prasować.

6. Trzeba też zapewnić czystość i świeżość w mieszkaniach, często sprzątając, wietrząc pomieszczenia i używać materiałów z włókien hipoalergicznych. Warto zadbać odpowiednią wilgotność powietrza w pomieszczeniach, ponieważ suche powietrze może podrażniać skórę. Na chłodne noce przydatna jest specjalna kołdra oraz pościel i poszewki dla alergików, które przepuszczają powietrze.

7. Należy w miarę możliwości unikać kontaktu ze zwierzętami, kurzem, dymem papierosowym i innymi typowymi alergenami.

8. W przypadku zaostrzeń, pielęgnacja nie wystarczy – trzeba zwalczyć stan zapalny i uporać się z przeogromnym, dokuczliwym świądem oraz wesprzeć proces naprawy bariery naskórkowej. Wówczas konieczne jest specjalistyczne leczenie. Metody zależą od wieku i stanu skóry.

Czynniki, które mogą pogorszyć stan skóry z AZS:

– alergia na pyłki, pleśń, roztocza, lub zwierzęta

– zimne i suche powietrze, szczególnie zimą

– kontakt z substancjami drażniącymi i chemikaliami

– kontakt z szorstkimi materiałami, takimi jak wełna

– zbyt gorące kąpiele

– nagłe zmiany temperatury

– kosmetyki z dodatkiem alkoholi, parabenów i barwników

WARTO WIEDZIEĆ:

– AZS to jedna z najczęściej występujących alergicznych chorób skóry.

– Na Atopowe Zapalenie Skóry choruje ok. 20% populacji, z czego aż 90% to dzieci, które nie ukończyły 5 roku życia. Są jednak znane przypadki, kiedy to schorzenie było wykryte u osób dojrzałych, po 50 roku życia.

– Jeśli choruje jeden rodzic, prawdopodobieństwo wystąpienia u potomstwa wynosi 30% – przy obojgu rodzicach szansa wzrasta nawet do 75%.

– Bardzo często AZS jest powiązane z sezonową alergią i katarem siennym.

Tekst Marta Dudzińska